WORLD BOOK DAY- जागतिक पुस्‍तक दिन

📖 २३-एप्रिल  📖 

International World #Book Day

• पुस्‍तकं वाचन का करावीत?  
• वाचन करून काय कुणी श्रीमंत होतयं?
• वाचनाचे महत्‍व -Importance of Reading
  
• वाचन प्रेरणा दिन (महाराष्ट्र) -Reading Inspiration Day
  
• जागतिक विद्यार्थी दिन -World Student Day
  

15th October
“Reading Inspiration Day”
Reading helps everyone to grow mentally, emotionally & psychologically & open the doors of new knowledge to enlighten the mind.

पुस्‍तकांसाठीसुद्धा दिवस असतो का?  होय.  आज म्‍हणजेच दरवर्षी २३-एप्रिल रोजी पुस्‍तकांसाठीचा दिन साजरा केला  जातो.  पुस्‍तकं  किती महत्‍वाची आहेत आपल्‍या जीवनात हे यावरून लक्षात येते. 

युनेस्‍को या जागतिक संस्‍थेतर्फे पुस्‍तकांचा दिन साजरा केला जातो.  पहिले पुस्‍तक दिवस २३-एप्रिल-१९९५ साली साजरा केला गेला तो आजपावेतो चालूच आहे.  करण्‍यामागचे कारण ते म्‍हणजे, लोकांमध्‍ये वाचनाचे महत्‍व पटवणे, त्‍याचे फायदे समजावणे, जीवनात पुस्‍तकांद्वारे दृष्‍टीकोणात बदल कसा घडतो त्‍याबद्दल जनजागृती करणे. 

थोडक्‍यात वाचन संस्‍कृतीला वाव देणे.  

सोबतच आज जगविख्‍यात लेखक, साहित्यिक, नाटककार शेक्‍सपिअरची पुण्‍यतिथीसुद्धा याच तारखेला येते.

आजच्‍या माहितीयुगामध्‍ये सामाजिक माध्‍यमांमुळे वाचन संस्‍कृती कमी होत असल्‍याने पुस्‍तकं मागे पडत चालेली आहेत.  

एका पिढीची माहिती-ज्ञान पुढच्‍या पिढीला पाठविण्‍याची-सोपविण्‍याची सर्वांत चांगली माध्‍यमं ती म्‍हणजे लेखन-वाचन.  ही वाचन लेखनाची माध्‍यमं मानवजातीला दिशा दाखवून मार्गदर्शन करण्‍याचे सर्वोत्‍तम तंत्रज्ञानापैकी एक आहेत. 

आजच्‍या पिढीत समाज माध्‍यमांवर व्हिडिओ पाहून संपूर्ण ज्ञान मिळत नाही त्‍यासाठी पुस्‍तकं वाचन करायला पाहिजे.

वाचनाने दृष्‍टीकोन बदलतो, सकारात्‍मक विचार येतात, विविध लेखकांशी पर्यायाने व्‍यक्तिंशी भेट होते, त्‍यांचे जीवन-चरित्र समजते.  ज्‍यांद्वारे आपणही आपल्‍या जीवनाला योग्‍य दिशा देतो.

जागि‍तक लोकसंख्‍येच्‍या तुलनेत आज किती जण शाळा-महाविद्यालय सोडल्‍यानंतर पुस्‍तकं वाचन करतात?  थोडक्‍यात शिक्षण संपल्‍यानंतर पुस्‍तकं शालेय-व्‍यावसायिक अभ्‍यासक्रमा व्‍यतिरिक्‍त किती पुस्‍तकं वाचतो? उत्‍तर बोटावर मोजता येतील एवढे असेल. 

सांगायचा महत्‍वाचा मुद्दा हा आहे की, आपल्‍याला वाटते पुस्‍तकं लिहिणारे गहण विचारवंतच असतात असेही नाही, तर त्‍या अशा व्‍यक्ति असतात ज्‍यांनी त्‍यांच्‍या क्षेत्रात त्‍यांना आलेली संकटं-समस्‍या यांचा सामना कसा केला, कसे पारंपारिक मार्ग सोडून नवीन परंतू धोक्‍याचे मार्ग निवडले, धुंडाळले, ठेचा खाल्‍या, गुडघे फोडून घेतले, रक्‍त सांडले, झोप-आराम झुगारून नवनविन माहिती घेतली, चुकत गेले, शिकत गेले, समजत गेले, यशस्‍वी होत गेले आणि आज ते एवढे यशस्‍वी झालेले आहेत की आपल्‍याला समजावून सांगू शकतात की कोणत्‍या मार्गाने गेल्‍यास किती वेळ लागेल, काय चुका होऊ शकतात इत्‍यादी...  

महत्‍वाचं आणि मुद्याचं बोलायचं तर, दैनंदिन जीवनातील प्रश्‍न, समस्‍या यांचा लेखकांच्‍या दृष्‍टीकोनातून त्‍यांनी केलेले निरिक्षण, घेतलेले शोध आणि निर्णय, केलेला अभ्‍यास ज्‍यांच्‍या मदतीने त्‍यांनी काढलेले मार्ग, उपाय ज्‍यांचा त्‍यांच्‍या जीवनात झालेला बदल, त्‍यांना आलेले कटू-गोड अनुभव, त्‍यांचे मार्गदर्शन पुस्‍तकरूपाने मांडून आपल्‍याला त्‍यांच्‍या अनुभवाचा फायदा कसा करून घेता येईल असे सूचवतात.

मित्रांनो असे म्‍हणतात की माणूस हा चुकीचा पुतळा आहे, माणूस चुकांपासून शिकतो.  परंतू असे कुठेच लिहिलेले नाही की त्‍या चुका तुमच्‍याच असाव्‍या... म्‍हणून पुस्‍तकांद्वारे अर्थातच लेखकांच्‍या चुकांतून आपण आपल्‍या जीवनात होणा-या चुकांना टाळू शकतो, वेळ व श्रम वाचवू शकतो, यशस्‍वी होऊ शकतो.

म्‍हणूनच असे म्‍हणतात की,  

पुस्‍तकं असतात तुमची फ्रेंड, फिलासॉफर आणि गाईड...
(मित्र, तत्‍वज्ञानी आणि मार्गदर्शक)

📖  वाचनाचे महत्‍वः

सगळीकडे वाचायला दुय्यमत्‍व दिले गेल्‍याचे आढळून येते परंतू पुस्‍तकं वाचन करणे फक्‍त तुम्‍हाला आवड आहे म्‍हणून किंवा गरज आहे म्‍हणून वाचन करणे यापेक्षा कितीतरीपट अधिक विशेष आहे म्‍हणून पुस्‍तकं वाचन करावी.  येथे दोन कारणे देता येतीलः

• १.   लक्ष केंद्रित करण्‍यासाठी आणि एकाग्रतेसाठी मदतः

पहिले महत्‍वाचे कारण म्‍हणजे पुस्‍तकंच अशी गोष्‍ट आहे जी तुमची एकाग्रता वाढविते, परंतू एवढेच नाही तर पुस्‍तक वाचन करणे नकळतपणे तुम्‍हाला शिकण्‍यासाठी, लक्ष केंद्रित करण्‍यासाठी आणि एकाग्रतेसाठी मदत करत असतात. जे खूप महत्‍वाचे आहे.  ह्या मुळे तुम्‍हाला शाळेत, महाविद्यालयात, जीवनाच्‍या कोणत्‍याही क्षेत्रात कोणतीही गोष्‍ट शिकण्‍यास मदत होते म्‍हणून लक्ष केंद्रित करण्‍यासाठी आणि एकाग्रतेसाठी पुस्‍तके वाचावीच. (to Learn, Focus and Concentration)

• २.   रचनात्‍मकता-सर्जनशिलता, कल्‍पकताः

दुसरं अतिमहत्‍वाचं कारण म्‍हणजे पुस्‍तकंच अशा गोष्‍टी आहेत ज्‍याद्वारे सर्जनशिलता, कल्‍पकता तयार करत असतात. (Creativity and Imagination)

एखाद्या चित्रपटात अथवा व्हिडिओमध्‍ये तुम्‍हाला जे काही दाखवलं जातं तेच तुम्‍ही बघत असता, जसे एखादी व्‍यक्‍तीने लाल रंगाचे कपडे घातलेले आहेत.  परंतू जेंव्‍हा तुम्‍ही तीच गोष्‍ट एखाद्या पुस्‍तकात वाचत असता तेंव्‍हा तुमचे मन त्‍या गोष्‍टीबद्दल कल्‍पना करत असतो, प्रतिमा तयार करत असतो. जसे- तुमच्‍या मनामध्‍ये त्‍या व्‍यक्‍तीची प्रतिमा तयार होत असते ज्‍याने लाल रंगाचे कपडे घातलेले आहेत.  

आणि हिच गोष्‍ट तुम्‍हाला तुमची सर्जनशिलता, रचनात्‍मकता, कल्‍पकतेला उद्दिपीत करत असते.

म्‍हणून सर्जनशिलता, कल्‍पना, लक्ष केंद्रित करणे, एकाग्रता वाढविणे इत्‍यादीसाठी पुस्‍तकं गरजेची असतात. वाचन गरजेचं असतं.  

जरा थाड्यावेळासाठी असे विचार करा की तुम्‍ही एक यशस्‍वी व्‍यक्‍ती आहात आणि तुम्‍हाला तुमच्‍या संपूर्ण जीवनावर एक पुस्‍तक लिहायला सांगण्‍यात आले.  त्‍या पुस्‍तकाला कमीत कमी तुमच्‍या कुटुंबात, मित्र-नातेवाईक  वाचन करतील.  तेंव्‍हा तुम्‍ही आपोआपच चांगलं लिहाण्‍यासाठी आणि खोलवर विचार करण्‍यासाठी तीव्रने कामाला लागाल.

जे काही आपण लिहितो तो आपल्‍या जीवनाचा शुद्ध, निखळ अनुभव असेल. एक चांगली पुस्‍तक मग ती एक फिक्‍शन असो अथवा बायोग्राफी त्‍यामध्‍ये तुम्‍हाला कल्‍पना, दृष्‍टीकोन, अनुभव आणि सल्‍ला मिळेल.
(Ideas, Mindset, Experience and Advice) ज्‍यांना तुम्‍ही केंव्‍हाही वाचन करू शकता.

प्रत्‍येक यशस्‍वी व्‍यक्‍तीचा वेळ अमूल्‍य आहे.  कोणत्‍याही कामाच्‍या व्‍यक्‍तीजवळ एवढा वेळ नाही की तो तुमच्‍याजवळ बसून तुम्‍हाला ऐकेल, समजेल आणि सल्‍ला देऊ शकेल.  

ह्यासाठी तुम्‍हाला अस्‍सल ज्ञान पाहिजे, किंवा विचार करण्‍याची नवीन पद्धत पाहिजे तर तसा अनुभव तुम्‍हाला उत्‍कृष्‍ट पुस्‍तकं वाचन करून आणि दुर्मिळ व्‍यक्‍तींकडूनच मिळेल.

अजून ब-याच विशेष गोष्‍टी आहेत वाचन करण्‍याच्‍या त्‍यांच्‍याबद्दल अधिक अनुभव घ्‍यायचा असेल तर वाचनच करा.

वॉरेन बफेट् आजही गुंतवणूक विषयावर दर आठवड्याला ५०० पानं वाचतात. म्‍हणून व्‍यावसायिकदृष्‍ट्या वाचनाची सवय खूप कामाला येते. 

👉मग प्रश्‍न येतो की पुस्‍तक वाचन करण्‍याची सवय कशी लावायला पाहिजे?

दररोज किमान ३० पानं तरी आपल्‍या शिक्षणाच्‍या दृष्‍टीने, व्‍यवसायाच्‍यादृष्‍टीने वाचन करायला पाहिजे, ज्‍याद्वारे जवळजवळ १० दिवसात एक पुस्‍तक संपतं.  म्‍हणजेच महिन्‍याची तीन आणि वर्षाची ३६ पुस्‍तकं... !

⏲ ३० पानं वाचन करायला ३०ते ४० मिनिटे लागतात.  

सकाळी सकाळी वाचन करण्‍याचा सर्वांत मोठा फायदा हा आहे की, दैनंदिन वेळापत्रक बनविण्‍यात सोईस्‍कर, सोपं होतं.  ३-महिन्‍यानंतर जेंव्‍हा सवय लागेल तेंव्‍हा हीच वेळ तुम्‍ही रात्रीसुद्धा वळवू शकता.

•  पुस्‍तक वाचन का करावी?
  
•  वाचन करा व श्रीमंत व्‍हा... 
•  वाचन प्रेरणा दिन (महाराष्ट्र) -Reading Inspiration Day